خود یادگیری
مهدی بهلولی،ص آخر روزنامه شهروند،17 تیرماه 93
سقراط هم
همین‌طور بود. تنها چیزی که می‌دانست این بود
که هیچ‌چیز نمی‌داند و با این حال دانا‌ترین آدم آتن بود. مادر کاملا 
گیج و سر درگم شده بود. بالاخره گفت:
این چیز‌هارو توی مدرسه یاد گرفته‌ای؟ سوفی گفت: آن‌جا هیچ‌چیز یاد نمی‌گیریم. ... فرق بزرگ معلم‌ها
با فیلسوف‌های واقعی این است که معلم‌های مدرسه فکر می‌کنند چیزهای زیادی می‌دانند
و همیشه سعی می‌کنند به زور دانسته‌هایشان را توی ذهن شاگرد‌ها فرو کنند.
خانواده‌های زیادی هستند که دوست دارند بچههایشان درس بخوانند، به دانشگاه بروند و مدرک بالای دانشگاهی بگیرند، البته این آرزو، امروزه چندان دست نیافتنی نیست. با حذف مردودی در آموزش‌وپرورش و گسترش دانشگاه‌های گوناگون روزبه‌روز هم آسان‌تر می‌شود اما برخی بحق، انتظار بیشتری دارند. دوست دارند بچههایشان تنها مدرک نگیرند، «باسواد» و فهمیده هم بشوند و به زندگی نگاهی «سنجشگرانه» (انتقادی critical) داشته باشند. برخی از دانش‌آموزان و دانشجویان همچنین خواست و هدفی دارند و به همین خاطر درس می‌خوانند اما گویا باید پذیرفت که از رهگذر آموزش‌های رسمی و آکادمیک کنونی، چنین چیزی، اگر نگوییم ناشدنی، بلکه بسیار دشوار است. چندی پیش با راننده‌ای صحبت می‌کردم که شماری از استادان یکی از دانشگاه‌ها را این‌ور آن‌ور می‌برد. از زبان برخی از آنها می‌گفت که ما شده‌ایم عاملان صدور مدرک و نه‌تنها دانشجویان بلکه حتی خودمان هم به بطن آنچه آموزش می‌دهیم، آگاهی ژرفی نداریم و فرصت پژوهش درست‌و‌حسابی هم نداریم. می‌گفت بیشتر استادانی که من با آنها سروکار دارم بیش از هرچیز، دل‌نگران طلبشان از دانشگاه هستند و از حقوق ناچیزشان گله دارند.
باری، در چنین فضایی گویا باید به آموزش‌های شخصی پناه برد و بر نقش فزون یافته خانواده‌ها انگشت گذاشت. سخن اصلی من این است که اگر خانواده‌ای، فرزندی درس‌خوان و کتاب‌خوان دارد باید خودش دست به‌کار شود و با تهیه ابزار لازمِ پرورش ذهن سنجشگر، از فرزندش، شهروندی نقاد بار آورد و نگذارد بچه‌اش در سامانه‌های آموزشی در بهترین حالت به دانش‌آموخته و شهروندی حرف شنو تبدیل شود که نمی‌تواند پا از سپهر اندیشه چیره بر اجتماع بیرون بگذارد. خواهید پرسید که اگر فرزندش کتاب‌خوان نبود چه؟ راستش راهکاری نمی‌شناسم و چندان امیدی هم به او ندارم؛ اگر تنها درس‌خوان باشد و کتاب‌خوان هم نباشد نیز همچنین.
باری برگردیم به «سوفی». سوفی، نام دختری ۱۴ساله است که دوره‌ای ویژه از تاریخ و آموزه‌های بنیادین فلسفه را پشت‌سر می‌نهد و درمی‌یابد که پرسش‌های آسان زندگی، پاسخ‌های دشوار دارند. «دنیای سوفی» بی‌گمان از بهترین کتاب‌ها، برای کودک کتاب‌خوانی است که می‌خواهد به زندگی ژرف بنگرد و اسیر روزمرگی و سطحی‌اندیشی نشود.
