سرانه ی دانش آموزی،همچنان در برزخ!

محمدرضا نیک نژاد

روزنامه ی آرمان،14 دی ماه 92

توضیح:بخش هایی از یاداشت در روزنامه حذف شده است.

با چادری رنگ و رو رفته و چهره ای خسته،اما برافروخته به اتاق دبیران وارد شد. به دنبال معاون پایه ی اول می گشت. معاون را که یافت،میانشان بگو مگویی درگرفت. خانم می گفت:چرا بچه ام را برای پنج هزار تومان به کلاس راه ندادی؟ معاون می گفت تنها برای پول نبوده است،اما به هر شکل شما باید به مدرسه کمک کنید! خانم هم گفت: اصلا پول ندارم و نمی دم و با غرغر کردن از اتاق بیرون رفت. در حالی که بچه اش را با خود می برد به او می گفت: دیگر نمی خواهم درس بخوانی!خسته شدم از بس که هم در خانه و هم در مدرسه کلنجار رفتم و التماس کردم! از فردا برو سر کار!

نمی دانم تهدیدهای این مادر عملی شد یا نه؟ اما می دانم که این سرنوشت بچه های بسیاری از خانواده های کم درآمد است. درس خواندن فرزندان این خانواده ها،افزون بر کاهش درآمد خانواده،هزینه های سنگینی را هم به آنها تحمیل می کند. هزینه هایی که هم شامل آمد و شد،خوراک و پوشاک،کتاب های کمک آموزشی،نوشت افزار می شود و هم کمک های مردمی به مدرسه و کلاس های تقویتی و ... را در بر می گیرد. اما چرا باید کمک های مردمی در مدرسه های دولتی گرفته می شود؟ در این میان رایگان بودن آموزش در قانون اساسی چه می شود؟ آیا مدیران آموزشگاه ها اجازه دارند،پولی با این نام دریافت کنند؟ و اگر پاسخ آری است،معیار اندازه ی آن چیست؟

 دست کم 2 – 3 سال است که بسیاری از مدرسه ها،سرانه دانش آموزی- پولی که آموزش و پرورش باید برای هزینه های جاری مدرسه بپردازد- را دریافت نکرده اند.   از این رو،دست مدیران برای ارائه ی بسیاری از خدمات ضروری در مدرسه بسته است. واقعیت این است که در کلان شهرها و شهرهای متوسط،مدیران بدون کمک های مردمی،نمی توانند مدرسه را سرپا نگه دارند. در همین حال بودجه ی سال 93 آموزش و پرورش افزایش چندانی نداشته و این افزایش پاسخگوی نیازهای این وزارتخانه ی گسترده و مهم نیست. در همین راستا عطاء ا... سلطانی عضو کمیسیون آموزش مجلس نیز می گوید" در سال‌های گذشته از کل بودجه آموزش و پرورش حدود 25/98درصد فقط به پرداخت حقوق فرهنگیان اختصاص یافته است ... و با وجود رشد بودجه آموزش و پرورش در لایحه 93 نسبت به سال‌جاری‌، بازهم با کسری 2 هزار و 500 میلیارد تومانی بودجه در این بخش نسبت به نیاز واقعی مواجه هستیم." با این وضع، هم مانند گذشته،دریافت کمک های مردمی برای مدرسه ها ضروری به نظر می رسد. گر چه هیچ گونه آماری از میزان دریافت این کمک ها پخش نمی شود،اما آن اندازه است که کاربدستان آموزشی همواره از پرداخت سرانه به بسیاری ازمدارس شانه خالی می کنند و سال هاست که بخش مهمی از سرانه در جای اصلی خود- یعنی مدرسه - هزینه نمی شود. به سبب این شانه خالی کردن بود که سال گذشته قرار شد ردیف جداگانه ای در بودجه برای سرانه مدارس باز شود. اما به گفته ی سلطانی این بخش هم در بودجه ی پیشنهادی دولت حذف شده است. با این تصمیم،گویا از این پس دریافت کمک های مردمی بخش مهم و جداناپذیری از بودجه ی آموزش و پرورش خواهد بود!

اما این پدیده از دریچه ای دیگری نیز می تواند نگریسته شود. چون دریافت کمک های مردمی فرایندی نیمه قانونی است! برایش آیین نامه و چاچوبی وجود ندارد و پایشی بر دریافت آن انجام نمی گیرد. نگارنده به عنوان یک فرهنگی،شاهد دریافت هایی از 50 هزارتومان در مناطق متوسط و پایین تهران تا یکی- دو میلیون تومانی در مناطق بالا بوده است. گر چه ادارات آموزش و پرورش با بر قراری حساب های آنلاین بانکی،بر ورودی و خروجی حساب های مدرسه ها نظارت دارند،اما این پایش،بیشتر در بخشِ هزینه ها انجام می گیرد و کمتر چگونگی دریافت های کمک های مردمی را در بر می گیرد.اما از سویی رها کردن مدارس با گرفتاری های اقتصادی فزاینده،دریافت این کمک ها را ناگزیر کرده و از سویی دیگر  بی حساب و کتابی دریافت ها،بر خانواده های متوسط و کم درآمد فشاری چند برابر وارد می آورد و گاهی سبب چشم پوشی آنها از آموزش فرزندان خویش می گردد. اما راهکار برونرفت از این شرایط،نه خصوصی سازی بیشترِ آموزش،که افزایش بودجه ی سامانه ی آموزشی است. امید است بودجه ی آموزش و پرورش در مجلس مورد واکاوی تیزبینانه ی نمایندگان قرار گیرد و افزون بر افزایش کل بودجه،با باز نمودن ردیف بودجه ی جداگانه برای سرانه ی آموزشی،راه فشار اقتصادی بیشتر به خانواده های کم درآمد را ببندد. شاید با این کار یکی از مهمترین عامل های بازماندن کودکان از آموزش برطرف گردد.  

http://armandaily.ir/?News_Id=64328