نگاهی به آموزش و پرورش کیفی
مهدی بهلولی،روزنامه آرمان،24 آذر 92
آموزش
و پرورش کیفی و یا کیفیت در آموزش،مسآله ای است که در سطح جهان،در گستره
های آموزشی و رسانه های همگانی و تخصصی به آن پرداخته می شود. در همایش های
آموزشی درون و بیرون کشور،و در میان جمع های آموزگاران هم،یکی از دل
نگرانی ها و موضوع هایی که همواره ذهن ها را درگیر خود ساخته و می
سازد،همین مسآله ی کیفیت آموزشی است. از زبان آموزگاران هم،فراوان شنیده و
می شنوییم که آموزش و پرورش در ایران،ازکیفیت بایسته،برخوردار نیست. در
دولت یازدهم نیز،و از همان روزهای نخست آغاز به کار،آموزش کیفی،یکی از نکته
ها و مفهوم هایی است که همواره در میان سخنان فرادستان آموزشی کشور،بازگو
گردیده است. اما یکی از چالش و دشواری های پیش رو مفهوم کیفیت آموزشی،درون
مایه و تعریف آن است- همان چیزی که کارگزاران آموزشی،کمتر به آن می
پردازند. به زبان دیگر،هم اکنون سال هاست که بسیار از آموزش و پرورش کیفی و
رفتن به سوی آن،سخن ها می رود اما کمتر دیده شده که شاخص های تعریف کننده ی
آن،به روشنی و دقیق،بازگو و بررسی گردد.
آنچه از میان سخنان و دل نگرانی ها می توان دریافت،بیش تر،پایین بودن نمره های آزمونی دانش آموزان و درصد قبولی آنهاست و از این رو،در نشست های آموزشی و از آن میان شوراهای ماهانه و یا دوماهانه ی مدرسه ها،و در میان گزارش های مدیران مدرسه ها و منطقه ها،بیش و پیش از هر چیز،به همین آمار و درصدها اشاره می شود و با همین پیمانه،کار آموزشی مدرسه و مدیر و آموزگار،سنجیده می شود. ناگفته پیداست که – دست کم در شرایط کنونی- نمی توان سراسر بر همین شاخص آزمون و نمره های دانش آموزان،چشم پوشید و به کلی آن را کنار نهاد،اما نگرانی این است که این سنج،به تنها سنج ارزشیابی کار کیفی - آموزشی آموزگار و مدرسه تبدیل گردد- همانگونه که کمابیش هم اکنون اینچنین شده است.
اما در میان شاخص های تعریف کننده ی کیفیت آموزشی،می توان به مواردی برخورد که در آموزش و پرورش ایران،آنچنان که باید و شاید،به آن پرداخته نمی شود. این که در جهان نوین،دانش آموز بایستی افزون بر آشنایی با گردآیه ای از علم ها،با شیوه و نگرش علمی هم آشنا شود،آنگونه که بتواند در پیرامون و زیست جهان خویش،از آن بهره گیرد و با همین نگاه و نگرش،به ارزیابی پدیده های فرهنگی،تاریخی،اجتماعی و سیاسی بنشیند. "دانش" آموز،بایستی به ارزش "دانش" پی برد و دریابد که نگرش علمی،انسان را تا چه اندازه از دست وهم ها و پندارهای پوچ و بی بنیاد رها ساخته است،و از همین رو در زندگی کنونی و آینده ی خود،به دانش و علمی اندیشی ارج نهد و به راستی آن را پاس دارد.
اما در تعریف آموزش و پرورش کیفی،افزون بر این و همانگونه که در تعریف EI( آموزش جهانی، فدراسیونی با بیش از 180 نهاد مدنی آموزگاران جهان) در سال 2004 آمده است می توان به شاخص های دیگری هم اشاره نمود. در ادامه ی این یادداشت کوتاه،با همدیگر برخی دیگر از ویژگی های آموزش و پرورش کیفی از نگاه EI را می خوانیم،با این امید که بحث کیفیت در آموزش و پرورش،از این پس،دقیق و جزیی تر،و با روشنی بیشتر،در میان سخنان فرادستان آموزشی بیان و شنیده شود : " جوانان و کودکان،باید مهارت ها و دانش بایسته ای را فراگیرند که آنها را توانا می سازد در زندگی اقتصادی،چون عضوی اثرگذار رفتار نمایند. آنها می بایست به عنوان شهروندان،یاد بگیرند که سنجشگر و پاسخگو باشند. در زندگی امروزه،همچنین نیاز است تا جوانان و کودکان،در ترازی جهانی،آماده برای مشارکت شوند و کنش ها را در همین تراز دریابند.... آموزش و پرورش کیفی،آموزش و پرورشی است که برای دانش آموزان ابزاری فراهم می آورد تا به چالش های رویاروی نوع بشر بپردازند و پاسخ آنها را دریابند. در جهان دگرگون شونده،این سخن بدین معناست که آنچه دیروز،آموزش و پرورش کیفی دانسته می شد چه بسا استاندارد آنچه که فردا به عنوان کیفیت به شمار خواهد رفت را برآورده نسازد. اگر به دگرگونی های تندی که هم اکنون با فن آوری های نوین رخ می دهد درنگرییم درستی این گفته را بهتر درمی یابیم. پس کیفیت،مفهومی است که پیوسته نیازمند بحث، تعریف و بازتعریف است... ارزش ها،همچون دموکراسی و حقوق بشر،باید به عنوان بنیادهای اساسی برای آموزش و پرورش کیفی دانسته شود. آموزگاران باید نه تنها از رهگذر درون مایه ی واقعی درس هایشان،بلکه همچنین با به کارگیری این ارزش ها در شیوه های آموزشی شان،آنها را بیاموزانند. این همان چیزی است که دموکراسی،کنش و واکنش،کیفیت،ادب و همکاری را به عنوان بخش هایی از کار در مدرسه ها و نهادها،یکپارچه می سازد. در این گستره ها،آموزگاران باید سرمشق باشند. این تنها هنگامی شدنی است که موقعیت حرفه ای آموزگاران به رسمیت شناخته شود،و آموزگاران از پشتیبانی های فراخور برای انجام وظیفه هایشان برخوردار گردند."
http://www.armandaily.ir/?NPN_Id=484&pageno=7
