اندیشه و آموزش

ایدز و آموزش و پرورش

محمد رضا نیک نژاد،روزنامه اعتماد،5/3/92

براساس آمار جمع‌آوری شده از دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی، تا اول فروردین ماه سال 92، مجموعا 26 هزار و 125 نفر افراد مبتلا به HIV/AIDS در کشور شناسایی شده‌اند. اما بنابر آمار تازه اداره ایدز وزارت بهداشت، تاکنون 4438 نفر وارد مرحله بیماری ایدز شده‌اند. ضمن اینکه تاکنون 5182 نفر از افراد مبتلا به این بیماری نیز فوت کرده‌اند. 1/46 درصد از مبتلایان به HIV در زمان ابتلا در گروه سنی 34-25 سال قرار داشته‌اند که بالاترین نسبت در بین گروه‌های سنی را به خود اختصاص می‌دهند. علل ابتلا به HIV در بین کل مواردی که از سال 1365 تاکنون در کشور به ثبت رسیده‌اند به ترتیب، تزریق با وسایل مشترک در مصرف‌کنندگان مواد (6/68 درصد)، رابطه جنسی (12 درصد)، دریافت خون و فرآورده‌های خونی (1 درصد) و انتقال از مادر به کودک (1/1 درصد) بوده است. راه انتقال در 3/17 درصد از این گروه نامشخص مانده است. (رسانه‌ها) امروزه آموزش یکی از کاراترین روش‌ها برای مبارزه با گرفتاری‌های روز افزون زندگی مدرن برشمرده می‌شود. خشونت، آلودگی هوا، گرم شدن زمین، بیماری‌های فراگیر جسمی و اجتماعی و... گرفتاری‌هایی هستند که با آموزش درست شهروندان می‌توان دست کم پیامدهای زیانبار آنها را کاهید و از گسترش بیش از پیش آنها جلو‌گیری کرد. ایدز با آمار بالای قربانی و افراد آلوده به آن، همچنان یکی از هراس آورترین این گرفتاری‌هاست. همچنان که آمارها نشان می‌دهند 1/46 درصد از بیماران در بازه سنی 25 تا 35 سالند و با به حساب آوردن 5 تا 10 سال دوره نهفته بیماری، اهمیت آگاه‌سازی نوجوانان و جوانان درسامانه آموزشی را دو چندان می‌نمایاند. شمار فراوان این گروه سنی، آسیب‌پذیری بیشترآنها، نیاز فراوان به یاری رسانی پس از بیماری، آرمان گرایی و خوش‌بینی، آشنایی تازه با ویژگی‌های فیزیولوژیک بدن خود و از همه مهم‌تر پاکی نسبی از بیماری در گروه سنی 5 تا 14 سال، آنها را از هر گروه دیگری سزاوارتر برای آموزش می‌نماید. پیمان نامه‌های جهانی نیز با پافشاری بر آموزش این گروه سنی، کشورها را به آموزش راه‌های پیشگیری از ایدز فرا می‌خواند. برای نمونه، در «برنامه گسترده آگاه‌سازی عمومی سازمان ملل» UNAIDS در سال 1999 می‌خوانیم وزارت آموزش و پرورش کشورها باید با همکاری انجمن‌های خانه- مدرسه و همیاری دانش‌آموزان، اطلاعات اجتماعی مربوطه، بهداشت جنسی و اطلاعات مربوط به ایدز را در برنامه‌های آموزشی خود بگنجانند. کودکان و نوجوانانی نیز که به مدرسه نمی‌روند باید به این اطلاعات و آموزش‌ها دسترسی داشته باشند. یکی از دردسرهای سامانه آموزشی- و البته پدر و مادرها وجامعه- تابوهایی است که درباره مسائل جنسی وجود دارد. گفت‌وگو درباره رشد جسمی- جنسی همواره چه برای برنامه‌ریزان و چه برای آموزگاران دشوار بوده است. سن نوآموزان، چگونگی طرح رفتارهای بلوغ در کلاس و هراس از آشنایی زود هنگام آنها و... برخی از این دشواری‌هاست. اما دولت با توجه به وظیفه وجودی اش- از جمله امنیت جانی شهروندان- باید برای سلامت جامعه و شهروندانش با بسترسازی درخور، زمینه گفت‌وگو درباره این تابو را فراهم کرده و از برنامه درستی که پیش می‌برد، هراسی به دل راه ندهد. همه می‌دانیم که سن آشنایی بیشتر نوجوانان با رفتارهای آمیزشی، دوره راهنمایی است. پس گفت‌وگو از آن نیز نباید چندان زشت و زننده باشد. زشت و هراسناک هنگامی است که رفتارهای جنسی از سوی همسالان- که خود نیز آگاهی چندان درستی از آن نداشته و دست و پا شکسته و بدون پایش- به نوجوانان آموخته شوند. از این گذشته هیچ سود و مصلحتی بالاتر از سلامت جامعه و در نتیجه جلو‌گیری از اپیدمی ایدز نیست. تاکنون در آموزش وپرورش برنامه‌ فراگیر و یکپارچه‌یی برای آشنایی نوجوانان با ایدز وجود نداشته و تنها به چسباندن چند بروشور و نمایه دیواری بسنده شده است. آموزش و پرورش باید روش‌های آشنایی با رشد جسمی-جنسی و پیشگیری ایدز را در برنامه‌های درسی خود گنجانده و برای آن کتاب و زنگ ویژه‌یی در برنامه‌های هفتگی مدرسه پیش بینی کند. کلاس‌های آشنایی آموزگاران با این بیماری و چگونگی آموزش درونمایه کتاب را بیاموزاند. همچنین دانش‌آموزانی را آموزش داده تا آنها بتوانند این درونمایه را به روش‌هایی مانند سخنرانی، نمایش، بازی و... آموزش دهند. گسترش طرح‌های سازمانی و ساختاری -مانند یک معاونت برای پیشگیری از این بیماری، فراهم کردن زمینه مورد نیاز برای آموزش پدرومادرها با رشد روحی و جسمی فرزندان خود و آگاه‌سازی از روش‌های پیشگیری و برخورد با بیماران ایدزی، درگیر کردن دانش‌آموزان با راه‌های کامجویی دیگر مانند ورزش و هنرهایی مانند موسیقی و نمایش، تهیه برنامه‌های ویژه در روز جهانی مبارزه با ایدز در مدرسه و... بخشی از کنش‌هایی می‌تواند باشد که سامانه آموزشی برای مبارزه با ایدز برمی‌گزیند.