آن جا که عقاب پر بریزد!

محمدرضا نیک نژاد،ص آخر روزنامه شهروند،20 دی ماه 93

همواره در مهمانی های فامیلی به گونه ای چندش آور تکرار می کرد،این مسئول دزد است،آن یکی از جایگاهی که قرار دارد بهره های فراوانی برده،فلان کس از رانت خواری به چه جاهایی که نرسیده،فلان مسئول همه فامیل های خود را سر کار برده،دیدی پیش از مسئولیتش   ماشینش فلان بود و اکنون بَهمان است،خانه اش فلان جا بود و اکنون بَهمان جا است و .... نمی دانم چرا همیشه این جور آدم ها از پله های قدرت بالا می روند؟ یارو تا دیروز خودش از همه بیشتر می دزدید،امروز برایمان رییس بازی در می آورد و .... هر بار شنونده ها هم با او همراهی می کنند و هر یک از تجربه های خویش داد سخن می دهند و کم  و بیش ناسزایی نصیب این و آن مسئول می کنند.

چند ماه پیش دیدمش. گفت برای دبیری فدراسیون یکی از رشته های ورزشی در شهرستان برگزیده شده است. کمی از جایگاهِ تازه اش گفت و دگرگونی های بزرگی که پس از وی رخ داده است! میانه سخنانش گفت "از استان نامه ای آمده بود که دو تن از بانوان ورزشکار شهرستان را برای دوره مربیگری برگزیده و به استان معرفی کنم. من هم نام همسر و برادر زاده ام را فرستادم". گفتم همسرت که هیچ پیشینه ای در ورزش ندارد. گفت خب می رود و یاد می گیرد!

مدتی درگیر سخنانش بودم که به یادِ دو سکانس ارزشمند از فیلم "زنده باد زاپاتا" برداشتی آمیخته به افسانه از زندگی انقلابی نام آور مکزیکی "امیلیانو ساپاتا" افتادم. در بخشی از فیلم،گروهی از دهقانان تهیدست که زمین‌هایشان را از دست داده‌اند،به دیدار رئیس جمهور می ‌روند و از اوضاع نابسامان خویش و ستم زمینداران بزرگ شکایت می‌کنند. ساپاتای جوان وقتی بی ‌تفاوتی رئیس جمهور را می‌بیند اعتراض می کند. رئیس جمهور هم که از دلیری او به خشم آمده است،روی کاغذ،دور نام ساپاتا را خط می‌کشد تا او را به خاطر بسپارد!

سالها می‌گذرد و سرانجام پس از جنگ های بی‌شمار،دهقانان به رهبری ساپاتا پیروز می‌شوند و حقشان را می‌گیرند. پس از مدتی همرزمان ساپاتا و از آن میان برادر او،اسیر مقام و قدرت می‌شوند و از مردم فاصله می‌گیرند. شماری از دهقانان برای گله گزاری به دیدار ساپاتا می ‌روند. این بار در سکانسی دیگر از فیلم،ساپاتای میانسال را می‌بینیم که بر جای همان رئیس جمهور پیشین نشسته ‌است،در پاسخ به اعتراض مردم،درست همانند رئیس جمهور پبشین تلاش می ‌کند که با وعده مردم را از سر خویش باز کند،اما جوانکی پردل و دلیر،همان فریادهای دیروز ساپاتا را بر سر او می‌ کوبد. ساپاتا که از پر دلی او به خشم امده،نامش را می‌پرسد و بر روی برگه کاغذ،دور آن خط می‌کشد تا سر فرصت حقش را کف دستش بگذارد! اما به یاد جوانی خویش و رفتار رییس جمهور پیشین می افتد و با دهقانان همراه می شود و دوباره انقلابی می شود و با دیکتاتورهای تازه و همرزمان پیشین در می افتد و البته جان خویش بر سر آن می گذارد - دروغ یا راستش به گردن کارگردان.

بی گمان میل به قدرت و بهره برداری درست و نادرست افراد از آن،ویژگی ذاتی قدرت و انسان است. این ویژگی به همراه ساختارِ سیاسی – اجتماعی - فرهنگیِ پیچیده ای که آن را می پروراند،چنبره ای قدرتمند ساخته است که کمتر کسی توان گریز از آن را دارد. قدرت – به هر شکلش – گستره خطر خیزیست که تنها عقابانی همچون گاندی،ماندلا و شاید هم ساپاتای افسانه ای،توانسته اند از دام آن بگریزند. گرچه ساختارهای نوین و توانمند سیاسی راهکارهایی همچون جدایی قوا و آزادی رسانه ها و حکومت قانون را برای آن اندیشیده اند اما جای گمانی نیست که این گستره،پُر است تناورانی،تن داده به بی آبرویی. من و فامیلم که....

 آنجا که عقاب پر بریزد / از پشه لاغری چه خیزد.        

             http://shahrvand-newspaper.ir/?News_Id=19198