کتابهای حجیم درسی، آفت یادگیری عمقی
محمدرضا نیک‌نژاد، ص آخر روزنامه فرهیختگان، 17 بهمن ماه 95
(این متن در اصل گفت و گو بوده است که در روزنامه به شکل یاداشت منتشر شده است)
حجم درسی در مقاطع مختلف بسیار زیاد است و این موضوع می‌تواند آسیب‌های زیادی به دانش‌آموزان برساند. وقتی حجم دروس بالا باشد فرد در موضوع یادگیری دچار مشکل می‌شود؛ به عبارتی، یادگیری کیفی جای خود را به یادگیری کمی می‌دهد و این بسیار مضر است. در سیستم آموزشی ما نه‌تنها عنوان‌های درسی بسیار زیاد است بلکه درون‌مایه‌های درسی نیز حجم بسیار بالایی دارند. حالا ما با توجه به اینکه با چنین حجم از درون‌مایه‌ها و عنوان‌های درسی مواجه هستیم، کتابهای کمک‌درسی را نیز به مطالبی که باید دانش‌آموزان یاد بگیرند اضافه می‌کنیم. اگرچه نام این کتاب‌ها کمک‌درسی است، اما به نظر می‌رسد دانش‌آموز را بیشتر خسته می‌کند و بیش از آنکه کشش دارد از او کار می‌کشد. بارها بر این موضوع که حجم دروس برای بچه‌ها زیاد و اینکه کتابهای کمک‌درسی نباید به این حجم از دروس اضافه شود است تاکید شده است اما خیلی از والدین تصور می‌کنند با این کار معلم می خواهد زیر بار آموزش بیشتر نرود. بارها والدین به من گفته‌اند چرا به بچه‌ها کتابهای کمک‌درسی معرفی نمی‌کنید، یا حتی خیلی از مواقع در این باره به مسئولان مدرسه اعتراض کرده‌اند، این در حالی است که آموختن کامل و با کیفیت مطالب کتاب درسی به هر کار دیگر ارجح است. طراحان کتابهای درسی طبق اصول خودشان این محتوا را برای آموختن تنظیم کرده‌اند که از نظر من همین هم زیاد است، حالا ما اگر بخواهیم کتابهای کمک‌درسی را هم به این درون‌مایه‌ها اضافه کنیم دانش‌آموز واقعا کشش ندارد و مجبور به حفظ کردن طوطی‌وار می‌شود تا فقط نمره بگیرد. متاسفانه والدین نیز همین انتظار را از ما دارند و فقط به دنبال نمره 20 هستند. کمتر والدینی را دیده‌ام که درخواست کنند دانش‌آموزشان عمقی و مفهومی درون‌مایه‌های کتب درسی را فرا بگیرد و به هر طریقی شده می‌خواهند فرزندشان نمره خوب بگیرد. نکته دیگری که در کتابهای کمک درسی وجود دارد و مضر است این است که تمرینات این کتب مربوط به یک یا حتی دو پایه بالاتر از مقطع تحصیلی است. یعنی دانش‌آموزی که سال اول دبیرستان است، تمرینات فیزیک و فرمول‌هایی را در این کتب می‌بیند که برای کتابهای فیزیک سال دوم یا سوم دبیرستان است. بنابراین به نظر می‌رسد برای فرار نبودن مطالب از ذهن دانش‌آموز و برای درک عمقی دروس، بهتر است به اندازه خود کتاب درسی با دانش‌آموز کار شود تا همان مطالب را به خوبی فرا بگیرد.
http://newspaper.fdn.ir/newspaper/page/2156/16/106793/0
