بودجه آموزشی سال 96 و چند نکته*

                محمدرضا نیک نژاد، روزنامه شرق، 15 آذرماه 95

در خبرها آمده است که نیمه های آذرماه، بودجه سال 96 کشور برای بررسی و تصویب به مجلس می رسد. روندِ نوشتن بودجه در وزارتخانه ها و بررسی آن در سازمان برنامه و بودجه، بررسی، اصلاح و نهایی شدن آن در دولت فرآیندی پیچیده و چندین ماهه یا حتی سالانه است. اما در این روندِ طولانی، رسانه ها و شهروندان، تنها در روزهای تصویب پر سر و صدای آن در مجلس حساسیت نشان می دهند و فشار برای افزایش را می آغازند. این در شرایطی است که کارشناسان می گویند در مجلس سقف تغییرات بودجه بسیار پایین است و امید به افزایش های کارآمد چندان جایگاهی ندارد- گرچه در همان محدوده هم بی تاثیر نیست! از میان نهادها و سازمان ها و  وزارتخانه های گوناگون، آموزش و پرورش یکی از نهادهایی ست که بیشترین حجم خبری را در هنگامِ تصویب بودجه دارد. از مشخص شدن کل بودجه و درصد افزایش سالانه گرفته تا محل هزینه های بخش های کوچک تر آن، هر ساله شاهد گفت و گوهای دامنه دار اجتماعی و بحث ها و یاداشت های آموزشی در رسانه های نوشتاری و مجازی هستیم. اما شاید جای بخش مهمتری از این گفت و گوها در زمانی باشد که بودجه ی سالانه در وزارتخانه  و سازمان برنامه و بودجه و دولت در دست بررسی است، نه هنگامی که به مجلس می رسد! بی گمان در این زمینه نقدی مهم بر نهادهای صنفی و مدنی و کنشگران فرهنگی و کارشناسان وارد است.
اما از این ها که بگذریم سال گذشته بودجه آموزش و پرورش چیزی نزدیک 30 هزار میلیارد تومان بود. در همان زمان معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزیر آموزش و پرورش گفت برای این که این وزارتخانه در زمینه بودجه بسامان شود دست کم باید دارای بودجه 40 هزار میلیارد تومانی باشد. در همان سال دست اندرکاران آموزشی می گفتند که آموزش و پرورش با چندین هزار میلیارد تومان کسری بودجه روبروست. افزون بر این بیش از یک دهه است که وزیران آموزش و پرورش بارها گفته اند که نزدیک 98 درصدِ بودجه آموزشیِ کشور صرف پرداختِ دستمزدِ فرهنگیان می شود و این در شرایطی است که سال هاست فرهنگیان از فاصله ی آزار دهنده ی میان دستمزدشان با خط فقر کشوری معترض اند. گرچه کمبود دستمزد بخش کوچکی از گرفتاری فرهنگیان و ساختار آموزشی و دانش آموزان است. از این رو موضوع آن جا به طنزی تلخ برمی خورد که 2 درصد باقی مانده ی بودجه باید صرف آموزشِ نزدیک 13 میلیون دانش آموز و کیفیت بخشیِ آموزش و به روز شدن شرایط کاری نزدیک یک میلیون فرهنگی شود. آن هم با 35 درصد مدرسه های فرسوده ی خطرخیز، 3 تا 4 میلیون دانش آموز بازمانده از آموزش، وضع ناگوار 400 هزار دانش آموزِ مجتمع های شبانه- روزیِ روستایی با کمترین امکانات آموزشی، نزدیک 30 هزار مدرسه های روستایی که یا گپری و کانکسی اند و یا درخور آموزش نونهالان کشور نمی باشند، دانش آموزان مناطق مرزی با کمبودهای باور نکردنی آموزشی- چه کمی و چه کیفی، شرایط نابسامان و خطرآفرینِ آمد و شد دانش آموزان روستایی، دانشگاه فرهنگیان و بودجه ناچیز و دانشجویان ناامید از ورود به پیشه آموزشگری و نگران از 30 سال در جا زدن در آن! و هزاران گرفتاری دیگر که پیامد بی توجهی به بودجه سالیانه آموزشی کشور است.
امروز چشم های نگران نزدیک به یک میلیون فرهنگی و 13 میلیون دانش آموز کشور در انتظار رونمایی از بودجه سال 96 است. دگرگونی های تازه در سکانداری آموزش و پرورش، پشتیبانی تمام قد دولت و فرد خوشنامی همچون دکتر نجفی از ورود وزیر تازه و جایگاه خودش در چشم و دل رییس جمهور، امیدهای تازه ای در میان فرهنگیان خسته از سال ها گفتارهای بی کردار پدید آورده و زمینه ای را برای آشتی فرهنگیان با دولت تدبیر و امید فراهم کرده است. امید است که دست اندرکاران آموزشی تازه این فرصت را غنیمت شمرده و آن را مانند گذشته از دست ندهند. نخستین آزمون وزیر تازه بی گمان بودجه سال 96 است. این گوی و این میدان!
*این یاداشت پیش از تقدیم لایحه بودجه به مجلس نوشته شده است.
http://www.sharghdaily.ir/News/109167/بودجه-آموزشی-سال-96-و--چند-نکته