آموزش و پرورش، نیازمند تغییر نگاه است

                     

                       گفت و گو با تارنمای جماران، 11 خردادماه 95

یک کارشناس آموزش و پرورش به جماران گفت: آموزش و پرورش نیازمند تغییر نگاه است

گرفتاری آموزش و پرورش ایران از آغاز

محمد رضا نیک نژاد، کارشناس آموزش و پرورش و فعال رسانه ای با اشاره به پیشینه ی آموزش و پرورش در ایران، به خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران گفت: «آموزش و پرورش ایران، از نخستین سال های پایه گذاری، دچار گرفتاری های ساختاری و ریشه داری بوده است. با پیشرفت های جهانی و پیچیدگی های آن، نه تنها گشایشی در آن ها دیده نشده است، بلکه هر روز بر دشواری های آن افزوده می شود.»

مشکلات آموزش و پرورش فراتر از وزیر و وزارت خانه است

وی افزود:« ریشه این دشواری ها را، باید فراتر از وزیر و وزارتخانه دید؛ گرچه ویژگی ها و توانایی های فردی و گروهی می تواند در کوتاه مدت و به شکل زودگذر از دشواری ها بکاهد، اما در دراز مدت،  گرفتاری ها همچنان پا بر جا خواهند بود.

زمزمه های برکناری وزیر

نیک نژاد با بیان این که  بررسی کارنامه ی تیم وزارتی آموزش و پرورش دولت یازدهم، هم زمان با زمزمه ها برای کنار گذاشتن این تیم، نیازمند بررسی ریشه دارتری از شخص و شخصیت وزیر و همکارانش است، اظهار کرد:« باید بسیاری از دشواری را فراتر از وزیر و وزاتخانه دید. گمانی نیست که این بررسی، نیازمند نقد نگاه حاکمیتی به آموزش و پرورش است. حاکمیت به معنای همه نهادهای سیاسی، نظارتی و حاکمیتی مانند دولت، مجلس، قوه قضاییه، نهاد های زیر نظررهبری و نهادهای تصمیم ساز و تصمیم گیری؛ مانند مجمع تشخیص و شوراهای های عالی و از آن میان انقلاب فرهنگی و آموزش و پرورش  و... است.»

نگاه حاکمیت به آموزش و پرورش تغییر یابد

نیک نژاد اضافه کرد:« تا نوعِ نگاهِ حاکمیتی، نسبت به آموزش و پرورش دچار دگرگونی نشود، تلاش های خُرد و ناپایدار یک فرد و یک گروه، به فرض مثبت بودن، چندان کاری از پیش نمی برد.»

کمبود بودجه ی آموزش و پرورش

نیک نژاد با اشاره به عملکرد تیم مالی فانی گفت:«نخستین اولویت آموزشی- صنفی، در آموزش و پرورش، بودجه است. در بررسی بودجه سال 95 دیده می شود که بودجه این نهاد از نزدیک 26 هزار میلیارد تومان در سال 94 به کمی بیشتر از 30 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. این در هنگامی است که به گفته وزیر، این وزاتخانه با 6 هزار میلیار تومان کسری بودجه دست و پنجه نرم می کند.»

نگاه دولت، مجلس و قوه قضاییه به آموزش و پرورش تغییر یابد

نیک نژاد با طرح این پرسش که در این وضع، آیا از وزیر و تیم همراهش، کاری جز حساب داری و دو- دو تا کردن، برای به پایان رساندن سال مالی، با کمترین پیامدها باقی می ماند، خاطر نشان کرد:« شوربختانه در این ستمِ آشکار بر کارآمدترین نهاد فرهنگ ساز و پرورش دهنده آینده سازان کشور، بی گمان افزون بر دولت، مجلس و نهادهای نظارتی مانند مجمع تشخیص مصلحت و حتی قوه قضاییه ، به خاطر نقش بازدارندگیِ آموزش در جلوگیری از بزه و کارکردهای مثبت آن در پرورش شهروندادن قانون مدار، مقصرند.»

ناکار آمدی تیم وزارتی در دریافت بودجه

وی اضافه کرد:« بسیاری از منتقدان، تیم وزارتی را در گرفتن بودجه ی بیشتر از دولت مقصر می دانند، اما این ناکارآمدی، نقش بسیار کمتری نسبت به دید نادرست حاکمیتی به آموزش و پرورش دارد.»

ضربه ای که در دولت دهم به آموزش و پرورش وارد شد

نیک نژاد با بیان این که آموزش و پرورش دولت یازدهم، میراث دار وزارت حاجی بابایی بود، افزود:« دوران وزارت حاجی بابایی، اوج درآمدهای نفتی برای کشور بود. اما در همین دولت، بودجه آموزش و پرورشی که در سال های پایانی دولت اصلاحات 12 میلیارد دلار، یعنی چیزی نزدیک 36 هزار میلیارد تومان، بود، در دولت نهم، به نزدیک 14 هزار میلیارد تومان رسید.»

اجرای برنامه های شتاب زده و اثرات مخرب آن بر آموزش و پرورش

وی ادامه داد:« در دوره ی این ضربه سهمگین به آموزش بود که وزیر دولت دهم، با برنامه های شتاب زده و بی بنیادش، آموزش و پرورش را دچار درگیری های ساختاری، مدیریتی، اجرایی و مالی مانند اجرای ساختار 6- 3- 3 و .... نمود، به گونه ای که بی گمان به سامان نمودن آن آشفتگی ها، به سال ها هزینه های زمانی و مالی نیازمند است.»

سهم علی اصغر فانی در آموزش و پرورش

 نیک نژاد به عملکرد فانی اشاره کرد و گفت:« بی گمان فانی، شخصیتی نیست که بتواند با یک تصمیم، روند ویران کننده پیشین را دگرگون کند. از سویی، رویکرد دولت روحانی نیز چنین برخوردهای سلبی را بر نمی تابید و بر نمی تابد. از این رو، شاید نقد بر این ایشان درباره برخوردش با دگرگونی های بی بنیاد دولت پیشین در زمینه ساختار آموزش و پرورش و حتی تایید ضمنی آنها، وارد است، اما دگرگونی ها آن چنان آسیب زا بودند که شاید هیچ کس یارای رویارویی با آنها را نداشت، چه برسد به دولت میانه روی روحانی و فانی وزیر آموزش و پرورش اش.»

سیطره ی مدیران باز نشسته بر آموزش و پرورش

وی ادامه داد:« فانی خود از نیروهای بازنشسته آموزش و پرورش است. شوربختانه بسیاری از تیم همراهش نیز، بازنشسته و یا در سال های پایانی کار خویش اند. همکاران بازنشسته دارای تجربه های ارزنده آموزشی و مدیریتی هستند و گمانی نیست که باید از این تجربه ها بهره برد. اما این تجربه ها می تواند در نقش مشاوره ای در دسترس وزیر و تیم همراه قرار گیرد نه در جامه مدیریت اجرایی ، آن هم در آموزش و پرورشی با این همه گرفتاری های نرم افزاری و سخت افزاری که نیاز به کار شبانه روزی، آن هم در دورترین نقاط کشوری به گسترگی ایران و پراکندگیِ بیش از 105 هزار مدرسه و بیش از 500 هزار کلاس »

مدیران ناکارآمدی که هنوز بر سر کارند

نیک نژاد اضافه کرد:«  از دیگر سو، اکنون و پس از گذشت نزدیک سه سال از عمر دولت یازدهم،  هنوز در مناطقی ،حتی در تهران،  مدیران هشت ساله ی دولت پیشین، بر سر کارند و ناکارآمدی های گذشته خویش، را در مدت 11 سال مدیریت خویش، بازتولید می کنند. گویا تیم وزارتی توانایی در خور، برای جا به جا کردن آنان را ندارد و دود آن همچنان به چشم آموزش کشور می رود.»

ارتباط خوب با تشکل های صنفی، برجسته ترین ویژگی وزات فانی

نیک نژاد با اشاره به ارتباط فانی، با فعالان صنفی و رسانه ای معلمان، گفت:« درخورترین ویژگی تیم وزارتی، برقراری رابطه ای بسیار بهتر با کنشگران صنفی و تشکل های معلمی بود، نسبت به دولت های پیشین. از نخستین ماه های سکانداری وزیر، تشکل های فرهنگیان دیدارهای کم و بیش منظمی با بخش های گوناگون وزارتخانه داشتند و تا اندازه ای، دلنگرانی های صنفی را به گوش تیم وزارتخانه می رساندند.»

وی اضافه کرد:« گرچه به این دیدارها و دستاوردهایش، نقدهای جدی وارد است، اما می توانست و می تواند، آغازگاه خوبی برای نهادهای مدنی، صنفی باشد تا نقش واسطه ای خویش، میان بدنه فرهنگیان و قدرت را، به انجام رسانند و پل کارآمدی باشند برای بهسازی آموزش.»

تشکل هایی که به اسم معلمان، در پی کسب قدرت اند

نیک نژاد با انتقاد از برخی تشکل های معلمان، گفت: «  شاید بیشترین نقد به خود تشکل ها وارد شود. برخی از تشکل ها سیاسی از این دیدارها، فرصتی ساختند برای ورود به قدرت و به دست آوردن جایگاه های اجرایی. برخی هم شوربختانه این فضا را، مناسب دیدارهای چند وقت یک بارِ دور همی یافتند که بزرگترین دستاوردش، حضور در نشست با بزرگان دولتی، سیاسی بود.»

وی افزود: « بسیاری از افراد شرکت کننده  در گفتگوها، به علت ضعف اطلاعات و پیچیدگی های مطالب ارائه شده، به حاشیه رانده شده و در کل، دیدارها هیچ دستاوردی برای فرهنگیان و آموزش کشور به دنبال نداشت.»

دیدار با سازمان مدیریت هیچ دستاوردی نداشت

نیک نژاد، با اشاره به دیدار تشکل های معلمان با محمد باقر نوبخت گفت:« نمونه ی این دیدارها، نشست با دست اندرکاران سازمان برنامه بودجه بود. در این نشست ها، از نمایندگان تشکل ها خواسته شد که احکام مورد نظر خویش برای برنامه ششم را ارائه دهند. پس از انتشار لایحه برنامه ششم، هیچکدام از احکام مورد نظر تشکل ها، در آن دیده نشد و این یعنی دستاورد هیچ، برای تشکل ها و بدنه ی فرهنگیان.»

تغییر افراد، باید همراه با تغییر نگاه باشد

 نیک نژاد در پایان به جماران گفت:« به هر روی بی گمان آنچه که مهم به نظر می رسد، آن است که جابه جا کردن افراد در هر نهاد دولتی، نیازمند دگرگونی در دیدگاه فرادستان درباره ی آن نهاد است. اگر چنین دگرگونی ای رخ نده،د بی گمان جابه جا کردن افراد در دراز مدت، هیچ دستاوردی نخواهد داشت.         

http://www.jamaran.ir/NewsContent-id_131921.aspx