دشواری های آموزش در پایتخت

(معلم بودن درتهران سخت تر است)

محمدرضا نیک نژاد، روزنامه ایران، 25 اردیبهشت ماه 95

بر کسی پوشیده نیست که پایه ای ترین گرفتاری همه فرهنگیان، شکاف فراخ دستمزدهای آنان با خط فقر است. سال گذشته و با پیاده سازی طرح رتبه بندی معلمان، میانگین دستمزد آنان نزدیک 200 هزار تومان افزایش یافت. گرچه این گام خوبی در راستای کاهش این شکاف بود اما پر کردن کامل آن نیاز به بودجه دارد و شوربختانه دورنمای بودجه 95 چندان خوشبینانه نیست! اما شگفت آور آن است که این گرفتاری برای فرهنگیان تهران بسی بیشتر است! میانگین خط فقر نسبی در کشور چیزی بیش ازدو میلیون و 500 هزارتومان است. با توجه به هزینه های اجازه و خرید خانه، هزینه آمد و شد، هزینه خوراک و پوشاک، هزینه های رسمی و غیر رسمی آموزش فرزندان و ده ها هزینه ی دیگر- که ویژه زندگی در کلان شهرهاست - اینمیانگیندرتهرانبه بیش از سه میلیون تومان می رسد. بنابراین شکافِ دستمزدِ فرهنگیان تهران با خط فقر، فراخ تر از همکاران خویش در شهرهای متوسط و کوچک است. این درحالی است که دستمزد فرهنگیان پایتخت کمتر از همکاران خویش در دیگر مناطق کشور است. در حکم های کارگزیی فرهنگیان دو بندِ " فوق العاده بدی آب و هوا" و "فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته" وجود دارد. این دوبند بستگی به دوری از پایتخت از صفر تا نزدیک 300 هزار تومان متفاوت است. این تفاوت، افزون بر کاهش میانگین دریافتی در تهران، به آلودگی هوای کلان شهر تهران و پیامدهای مرگبار آن به شدت بی توجهی نشان داده است.نگارنده که خود تجربه انتقال از منطقه نابرخوردار به تهران را دارد کاهش ناگهانی دستمزد و فشارهای آن را چشیده است.در شرایط معمولی نیزچنین کاهشیمی تواند بحران آفرین و دردسر ساز باشد چه برسد به افزایش هزینه زندگی در کلان شهری مانند تهران. بنابراین فرهنگیان تهران افزون بر دست و پنجه نرم کردن با گرفتاری های اقتصادی فراگیر برای همه معلمان کشور، باید در شرایطی سخت تر گلیم خویش را در شهری گران مانند تهران نیز از آب بکشند. از این روست که معلمان تهران با کسری بودجه ماهانه ی بیشتری روبرو بوده و برای جبران این کسری، وادار به گرفتن اضافه کار، تن دادن به کار در آموزشگاه ها و برگزیدن شغل دوم و سوم و ... هستند. این اجبار، هم فشار بیشتری بر آنها وارد می کند و هم بیش از اندازه از کارایی آموزشی آنها می کاهد.

اما یکی دیگر از گرفتاری های آموزشی کشور، شمار دانش آموزان در هر کلاس است. در یکی - دو دهه گذشته و با افزایش فزاینده مهاجرت به شهرها- به ویژه تهران - آمار دانش آموزان در هر کلاس همچنان یکی از گرفتارهای آموزشی این شهر و البته کلان شهرها و شهرهای متوسط است. سال گذشته در دبستان های تهران، سقف شمارِ دانش آموز در هر کلاس 33 تنبود– البته این آمار در برخی شهرها و شهرک های حاشیه ای گاه به 40 تا 50 نیز می رسید. در دوره های متوسطه اول و دوم هم کم و بیش همین آمار دیده و شنیده می شود. در کنار این آمار آزار دهنده- به گفته دست اندرکاران آموزشی- نزدیک  100مدرسه یک دانش آموزشی و نزدیک 4800 مدرسه زیر 5 دانش آموز در کشور وجود دارد. این آمار نشان از آن دارد که فرهنگیان تهران بارِ مهاجرت بی سامان و فزاینده را بیش از هر کارمند دیگر دولت تحمل می کنند. اگر این آمار را در کنار نبود امکانات و فضای آموزشی، کلاس های رنگ و رو رفته و بی کشش مدرسه ها، درونمایه های آموزشی بی پیوند با زندگی روزمره دانش آموزان، ناکارآمدی درس و مدرک های تحصیلی در آینده شغلی و اقتصادی دانش آموزان، گریز فراگیر نوجوانان و جوانان از آموزش و کشش فزاینده و باور نکردنی فن آوری های نوین مانند گوشی های هوشمند و فضاهای مجازی و ... بگذاریم، کنترل دانش آموزان در کلاس بیش از پیش دشوار می شود. افزون بر کارایی آموزشی بسیار اندکِ چنین کلاس هایی، فشارهای زندگی شهری حد تحمل دو سوی آموزش یعنی آموزکار و دانش آموز را کاهش داده و خود به خود تنش در کلاس را به حد خطرناکی می رساند. اگراین دشواری آموزشی را با پیچیدگی فرهنگی - اجتماعی گسترده در اثر مهاجرت در شهر تهران، با هم درآمیزیم، زمینه های تنش و برخورد، نگرانی فراوانی پدید می آورد.

گرچه دشواری های کار آموزگاری در کلان شهر پیچیده ای مانند تهران را نمی توان در این دو گرفتاری محدود نمود اما شاید اشاره به آنها مشتی باشد نشانه خروار. نگارنده که خود تجربه آموزش در روستا، شهر متوسط و کلان شهر تهران را دارد با همه وجود حس کرده است که آموزش در تهران در برخی زمینه ها بسیار دشوارتر از روستاها و شهرهای کوچک و متوسط بوده و بررسی گسترده آن نیاز به پژوهش های گسترده دارد. امید که دست اندرکاران نیز به این پیچیدگی ها توجه بیشتری نشان دهند تا در آینده، آموزش در چنین شهری به کارایی در خور رسانده شود.

http://iran-newspaper.com/newspaper/page/6213/9/130301/0