محمد رضا نیک نژاد و معاون پشتیبانی آموزش و پرورش در گفت و گو با جماران:
نیک نژاد:دستمزد معلمان، پائین تر از خط فقر است/کاهش نیروی کارشناسی نشده در آموزش و پرورش، عواقب جبران ناپذیری دارد/بطحایی:کاهش ریخت و پاش های فراوان، محور اصلی ساماندهی است/عدم پرداخت پاداش بازنشستگان ناشی از اقتصاد به ارث رسیده از گذشته می باشد.
محمد رضا نیک نژاد، کارشناس آموزش و پرورش گفت: دستمزد معلمان پائین تر از خط فقر رسمی است.
آموزش و پرورش؛ زیربنایی ترین نهاد توسعه
نیک نژاد در پاسخ به این سوال خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، که چشم انداز بودجه ی آموزش و پرورش را در سال آینده چگونه ارزیابی می کنید، گفت: « حقیقت این است که در نیمه دوم هر سال، بودجه و مقدار آن، یکی از بزرگ ترین دل نگرانی های فرهنگیان و دست اندرکاران آموزشی کشور می شود. سال هاست در نیمه پایانی سال و هنگام تهیه و تحویل بودجه به مجلس برای بررسی و تصویب، رسانه ها و فعالین صنفی و آموزشی دست به کار می شوند تا بتوانند سهم آموزش و پرورش، از بودجه را بالا ببرند و دست کم زیربنایی ترین نهاد توسعه ی هر کشور یعنی نهاد آموزشی را با کسری بودجه کمتری دست به گریبان نمایند. اما با همه تلاش ها باز می بینیم که با وجود افزایش قطره چکانی بودجه، گره ای از بی شمار گرفتاری های آموزش و پرورش باز نمی شود و همچنان بزرگ ترین دشواری نهاد آموزش، بودجه هست و پیامدهای اقتصادی و آموزشی آن»
بودجه ای که کفاف حقوق و دستمزد را هم نمی دهد، چه برسد به کیفی سازی!
نیک نژاد با اشاره به این که این مقدار بودجه، کفاف حقوق و دستمزد کارکنان را هم نمی دهد و معلمان در قیاس با سایر کارمندان دولت، مبلغ کمتری دریافت می کنند، ابراز داشت: « برای نمونه سال هاست که وزیران آموزش و پرورش می گویند بیش از 98 درصد بودجه صرف پرداخت دستمزدِ حقوق بگیران این وزاتخانه می شود، اگر این گفته درست باشد، به این معنی است که تنها کم تر از دو درصد از بودجه صرف آموزش دانش آموزان، سروسامان دادن به 65 درصد مدرسه های فرسوده، کیفی سازی آموزش، تغییر ساختار آموزش، گسترش و بهینه سازی آموزش عمومی در سراسر کشور و زدودن بی عدالتی آموزشی و .... می شود.»
دستمزد معلمان، بسیار پایین تر از خط فقر رسمی است
وی ادامه داد: « افزون بر این که سهم بیش از 98 درصدی بودجه، نتوانسته است رضایت فرهنگیان را به دست آورد، شکاف دستمزدِ حقوق بگیران این وزارتخانه با خط فقر رسمی، آن چنان فراخ است که همچنان امیدی به پر کردن آن نیست. سال گذشته با توجه به پیگیری های فراوان فرهنگیان و تلاش های دست اندرکاران، دولت پذیرفت که به بهانه اجرای طرح رتبه بندی 1350 میلیارد تومان به بودجه نهاد آموزشی بیفزاید و در کل بودجه به نزدیک 25 هزار میلیارد تومان رسید. گرچه از این رهگذر چیزی نزدیک به 160 تا 400 هزار تومان به حقوقِ فرهنگیان افزوده شد، اما با توجه به فاصله زیاد خط فقر و دستمزد فرهنگیان چندان نتوانست رضایت آنان را به دست آورد.گرچه با یک نگاه دراز مدت و البته ادامه دار می توان امیدوار بود که با این روند در چند سال آینده این شکاف پر گردد.»
جایی برای کیفیت بخشی نیست!
نیک نژاد با ابراز نگرانی از عدم کفاف بودجه برای کیفیت بخشی، خاطر نشان کرد: « با این افزایش های قطره چکانی بودجه، نمی توان امیدی به کارکردهای اصلی آموزش داشت و بی گمان در کیفی سازی و بهینه نمودن آموزش، در بر پاشنه پیشین خواهد چرخید.»
خطرات کاهش نیرو در آموزش و پرورش؛ شلوغی بیشتر کلاس ها
وی ادامه داد:« این نگرانی از آن جا ناشی می شود که مهم ترین و آسیب زا ترین برنامه دراز مدت وزیر آموزش و پرورش و تیم همراهش برای جبران کمبود بودجه ی این نهاد، تعدیل نیرو و کاهش آن از 980هزار تن به 750 هزار می باشد. انجام این کار یعنی افزایش بیشتر دانش آموزان هر کلاس در شهرهای کوچک، متوسط و کلان، ناکارآمدی بیشتر آموزش، افزایش تنش های ناشی از شلوغی کلاس و در نهایت افت بیشتر کیفیت آموزشی خواهد بود.»
ساماندهی نیروی انسانی باید مبتنی بر شیوه علمی باشد
نیک نژاد اضافه کرد: « بی گمان کسی یافت نمی شود که مخالف ساماندهی نیروی انسانی و به روز کردن آن و پایش چگونگی هزینه کرد بودجه و بهینه کردن آن باشد، اما گمانی هم نیست که تعدیل نیرو و کاهش آن سر راست بر کیفیت آموزشی کارگر است. بهتر است که وزیر آموزش و پرورش با همه سختی های موجود توان خویش را صرف فشار به دولت و البته رایزنی با نهادهای دیگر حاکمیتی نموده و تلاش نماید تا نه تنها در سطح حرف بلکه در عمل نشان دهد که آموزش و پرورش مسئول پرورش شهروندان به عنوان مهمترین زیربنای توسعه در جهان امروزین است. پس بهتر است نگاه خویش برای تامین بودجه وزارت خانه را از پایین و تمرکز بر شمارِ نیروها و البته کمک های دلبخواهانه ی مردمی، که البته جندان دلبخواهنه هم نیست، به بالا بدوزد و کوشش نماید کاری ماندگار در آموزش و پرورش انجام دهد.»
وقتی بازنشستگان فراموش می شوند
نیک نژاد با انتقاد از نحوه بر خورد با بازنشستگان آموزش و پرورش و ظلم مضاعفی که بر آن ها می رود، گفت: «سویه ی دیگر رویکرد اقتصادی دولت، وزیر و تیم همراهش، که شوربختانه افزون بر آسیب های آموزشی و ساختاری دارای پیامدهای اخلاقی نیز می باشد، نوع رفتار با بازنشستگان آموزش و پرورش و چگونگی رسیدگی به وضع آنان است.»
وی افزود: « این نحوه تعامل، به نظر من رویکردی دولتی و برآمده از سیاست های اقتصادی آن است. در حالی که فرهنگیان شاغل از اختصاص 1350 میلیارد تومان برای طرح رتبه بندی به طور نسبی راضی بودند، دولت و آموزش و پرورش نتوانست و یا نخواست، 1050 میلیارد تومانِ وعده داده شده به بازنشستگان فرهنگی را پرداخت نماید و شوربختانه، چندان امیدی نیز تاکنون برای این پرداخت وجود ندارد و این البته، برای این گروه از فرهنگیان، که بی گمان ارزشمندترین و سزاوارترین های معلمان هستند، دشواری های بیشتری پدید آورد.»
تبعیض در پرداخت پاداش پایان خدمت بازنشستگان اموزش و پرورش و سایر وزارت خانه ها
نبک نژاد با انتقاد از عدم پرداخت به موقع پاداش پایان خدمت بازنشستگان آموزش و پرورش، گفت: « البته برخلاف کارمندان دیگر نهادها، که هم زمان با بازنشستگی کلِ پاداشِ خویش را دریافت می کنند، سال هاست که بازنشستگان فرهنگی ، در سه یا چهار مرحله پاداشت خویش را دریافت نموده و گاه نزدیک دو سال، دریافت قسط های پایانی به درازا می کشد. این در حالی است که بیمه طلایی با همه انتقادهایی که بر آن وارد است و توانسته است بخشی از گره های درمانی فرهنگیان شاغل را باز کند، شوربختانه هیچ گاه برای بازنشستگان نتوانسته است به وضعیت پایداری برسد و پس از چندین سال از اجرای آن، برای شاغلان همچنان فرهنگیان بازنشسته چشم براه بیمه ای کارآمد و گره گشا هستند.»
نحوه برخورد با بازنشستگان اخلاقی نیست
وی افزود: « گرچه چنین برخوردهایی با فرهنگیانی که سال های جوانی و پرباری خویش را صرف آموزش و پرورش نونهالان کشور نموده اند درست نیست و زمینه ی دلسردی شاغلان را نیز فراهم می نماید اما از دیدگاه اخلاقی نیز نباید با این گروه از فرهنگیان چنین برخوردهایی نمود.»
مشکلات برنامه ی ششم توسعه
نیک نژاد با بیان این که رویکرد دراز مدت دولت نیز در مورد بازنشستگان، نا امید کننده است، ابراز داشت: « در برنامه ششم توسعه و پس از تصویب آن، زمان سنوات بازنشستگی از 30 به 33 سال افزایش می یابد و بازنشستگی پیش از موعد برای همه دستگاه ها از جمله آموزش و پرورش ممنوع می گردد. از سوی دیگر میزان پاداش و حقوق بازنشستگی که تاکنون بر پایه ی میانگین دو سال پایان خدمت محاسبه و پرداخت می شد، از زمان تصویب به میانگین 5 سال پایانی خدمت کاهش یافته و به شدت زندگی بازنشستگان را با چالش روبرو خواهد نمود. جای نگران و تاسف است که سیاست های کوتاه ، میان و دراز مدت دولت و آموزش و پرورش به سوی فشار بیشتر جسمی، روحی و اقتصادی به این دسته از کارمندان دولت خواهد بود.
پاسخ معاون پشتیبانی وزیر آموزش و پرورش
در پی اظهارات محمدرضا نیک نژاد، خبرنگار جماران نظرات محمد بطحایی، معاون پشتیبانی آموزش و پرورش را جویا شد. بطحایی به جماران گفت: این مصاحبه( سخنان محمد رضا نیک نژاد)، یک سری نکات مثبت دارد، به ویژه آن که، در فصل تعیین بودجه سال ۹۵ هستیم و توجه جامعه، مدیران و سیاستگذاران را به مشکلات بودجه ی آموزش و پرورش جلب می کند؛ اما در برخی موارد، بی انصافی هایی دیده می شود که شاید ظلم به دولت باشد. مثلا طرح رتبه بندی، که علی رغم محدودیت های اعتباراتی دولت به اجرا در آمد، گام خوبی برای جبران فاصله حقوق معلمان با سایرین بود؛ هرچند کافی نیست. بودجه آموزش و پرورش امسال با طرح رتبه بندی، نزدیک به بیست و شش هزار و پانصد میلیارد تومان می شود در حالی که در سخنان ایشان، بیست و پنج هزار میلیارد ذکر شده است.»
درباره ی ساماندهی نیروی انسانی
بطحایی با انتقاد از سخنان نیک نژاد درباره ساماندهی نیروی انسانی گفت: «ساماندهی نیروی انسانی، صرفا از طریق افزایش تراکم کلاس دنبال نمی شود بلکه کاهش ریخت و پاش های فراوانی که ضریب اشتغال نیروی انسانی را کاهش ذاده، محور اصلی ساماندهی است، نیروهایی که به دلایل مختلف کسر ساعت موظف دارند، باید به ساعت موظف خود نردیک شوند، تا فشار بر سایر همکاران خود را که جور آن ها را می کشند، جبران کنند.»
بطحایی ادامه داد:« در جایی از مصاحبه ی ایشان، اجرای رتبه بندی را، به طور نسبی راضی کننده می دانند، اما در در جایی دیگر از این گفت و گو ، گفته می شود که رتبه بندی، رضایت فرهنگیان را به دنبال نداشته است.»
درباره پاداش بازنشستگان
بطحایی درباره ی پاداش پایان خدمت بازنشستگان سال 93 ابراز داشت: «مهمترین عامل در عدم پرداخت پاداش بازنشستگان، وضعیت اسف بار درآمد های خزانه و اقتصاد به ارث رسیده از گذشته می باشد و هیچ یک از دولتمردان دولت یازدهم، راضی به تحمیل این سختی به بازنشستگان محترم نیستند. البته برخی دیگر از دستگاه ها نیز برخی از پاداش های خود را دریافت نکرده اند.»
بیمه طلایی
بطحایی ضمن تقدیر از سخنان نیک نژاد درباره بیمه طلایی خاطر نشان کرد: «جای تشکر است که لااقل قضاوت در مورد بیمه طلایی و اجرای آن، قدری منصفانه ذکر شده است و جناب ایشان تایید کرده اند که با وجود افزایش تعرفه های پزشکی و هزینه های درمان و کاهش اعتبارات رفاهی، نحوه اداره بیمه تکمیلی رو به بهبود بوده و افزایش رضایت کارکنان شاغل را به دنبال داشته است.»
در پایان بطحایی از احساس مسئولیت نیک نژاد در نقد آموزش و پرورش و برنامه های آن تقدیر نمود.
