بود و نمود آموزش و پرورش
مهدی بهلولی،روزنامه اعتماد،۲۸/12/91
(این یاداشت با حذف بخش هایی از آن در روزنامه به چاپ رسید)
اگر کسی تنها به سخنان حاجی
بابایی،وزیر آموزش و پرورش،و برخی دیگر از فرادستان آموزشی گوش بسپارد،بی گمان
خواهد پنداشت که در سه- چهار سال گذشته،دگرگونی بنیادین،و حتی انقلابی بزرگ،در
آموزش و پرورش رخ داده،و یا دست کم،دارد رخ می دهد. سخنان حاجی بابایی،هر روز و از
رسانه های 
زیادی شنیده می شود که آموزش
و پرورش رو به پیشرفت و بهبود گذاشته،گفتمانش دگر گشته،آموزگارش با انگیزه و راضی
شده،و در جان دانش آموزش شعله ی عشق به یادگیری بلند گردیده است. گرچه گهگاه از کار
گذشتگان هم یادی می کند : " درطول بیش از سه دهه گذشته اقدامات خوبی درآموزش وپرورش
انجام شده است" یا "کارهای بسیاری توسط مسئولان در گذشته در وزارت آموزش و پرورش
اجرا شده و همه گذشتگان کار کردند،اما نوع واژگان و تعاریفی که در گذشته از معلم در
جامعه وجود داشته است نقل و نقدش اشکال دارد" با این رو،گاه بدش هم نمی آید که خود
را تنها یکه تاز و پیشگام دگرگونی های در آموزش و پرورش بشناساند- البته با سخنانی
آشکارا ناهمساز با سخنان پیشین : "به بنده می‌گویند چرا این قدر عجله داری؟ از بس
آدم‌ها خوابیدند،ما که یک قدم برمی‌داریم می‌گویند چرا عجله داری؟ 30 سال است آموزش
و پرورش را خواباندیم حالا که می‌خواهیم یک قدم برداریم می‌گویند عجله
دارید."
مهدی بهلولی،روزنامه اعتماد،۲۸/12/91
(این یاداشت با حذف بخش هایی از آن در روزنامه به چاپ رسید)
اگر کسی تنها به سخنان حاجی
بابایی،وزیر آموزش و پرورش،و برخی دیگر از فرادستان آموزشی گوش بسپارد،بی گمان
خواهد پنداشت که در سه- چهار سال گذشته،دگرگونی بنیادین،و حتی انقلابی بزرگ،در
آموزش و پرورش رخ داده،و یا دست کم،دارد رخ می دهد. سخنان حاجی بابایی،هر روز و از
رسانه های زیادی شنیده می شود که آموزش
و پرورش رو به پیشرفت و بهبود گذاشته،گفتمانش دگر گشته،آموزگارش با انگیزه و راضی
شده،و در جان دانش آموزش شعله ی عشق به یادگیری بلند گردیده است. گرچه گهگاه از کار
گذشتگان هم یادی می کند : " درطول بیش از سه دهه گذشته اقدامات خوبی درآموزش وپرورش
انجام شده است" یا "کارهای بسیاری توسط مسئولان در گذشته در وزارت آموزش و پرورش
اجرا شده و همه گذشتگان کار کردند،اما نوع واژگان و تعاریفی که در گذشته از معلم در
جامعه وجود داشته است نقل و نقدش اشکال دارد" با این رو،گاه بدش هم نمی آید که خود
را تنها یکه تاز و پیشگام دگرگونی های در آموزش و پرورش بشناساند- البته با سخنانی
آشکارا ناهمساز با سخنان پیشین : "به بنده می‌گویند چرا این قدر عجله داری؟ از بس
آدم‌ها خوابیدند،ما که یک قدم برمی‌داریم می‌گویند چرا عجله داری؟ 30 سال است آموزش
و پرورش را خواباندیم حالا که می‌خواهیم یک قدم برداریم می‌گویند عجله
دارید."
اما همراهی با وزیر در بیان پیاپی پیشرفت های آموزش و پرورش،تنها به گستره ی وزارت خانه و برخی کار به دستان کنونی آموزش و پرورش محدود نمانده است و برخی از نمایندگان مجلس نیز،به یاری ایشان برخاسته اند. چند روز پیش،محمد دامادی نماینده ی مردم ساری،در نشست وزیر با شماری از فرهنگیان مازندران،تلاش ها و اقدامات تحولی حاجی بابایی را مایه ی "شادی معلمان" دانست و ایشان را کسی معرفی کرد که با همه ی مشکلات آموزش و پرورش آشناست و پیگیر تک تک آنهاست. یا سید رمضان شجاعی،دیگر نماینده ی ساری گفت : " نام دکتر حاجی بابایی،با افتخارات و تحولات آموزش و پرورش گره خورده است،ایشان در زمان نمایندگی در مجلس نیز،مدافع حقوق معلمان بوده است."
اما از دید این نگارنده،آنچه که در این سخنان از آموزش و پرورش نمود می یابد با آنچه که در خود آموزش و پرورش می گذرد،سخت ناهمخوان است. بگذارید یک نمونه از ادعاهای حاجی بابایی را،اندکی ارزیابی کنیم،تا درستی یا نادرستی این سخن،بیشتر روشن شود که واقعیتی که در آموزش و پرورش می گذرد آن چیزی نیست که گفته می شود. چندی پیش،حاجی بابایی،درباره ی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان،با استناد به نتیجه ی آزمون های جهانی تیمز و پرلز،گفت : " رشد شاخص ها در آزمون تیمز و پرلز طی 2 سال گذشته در مقایسه با 34 سال پیش بسیار چشمگیر و قابل توجه است." درخور نگرش این که آزمون های تیمز،آزمون هایی جهانی اند که روند آموزش ریاضی و علوم را در پایه های چهارم و هشتم می سنجند. نخستین آزمون تیمز در ایران در سال 1995 انجام پذیرفت و تا سال 2007 هر چهار سال یک بار – که می شود چهار آزمون- برگزار شده است. در این چهار آزمون،نمره و رتبه هایی که ایران گرفته،کمابیش یکسان بوده و افزایش و کاهشی ناچیز داشته است. برای نمونه ریاضی چهارم دبستان،15 نمره افزایش یافته است؛در سال 1995 میانگین جهانی این درس 520 بوده است که میانگین نمره ی دانش آموزان ایرانی 387 بوده،و در سال 2007 میانگین جهانی 500 و میانگین نمره ی ایران 402 شده است. اما ریاضی سوم راهنمایی،15 نمره کاهش داشته است(از 418 به 403). در آزمون های پرلز هم،که روند سواد خواندن دانش آموزان را می سنجند ایران در سال های 2001 و 2006 شرکت نموده که با میانگین جهانی 500 ،نمره ایران 414(سال 2001) و421(سال 2006) گردیده است. از نظر رتبه نیز در سال 2001 کشور ایران 32 م از 35 کشور و در سال 2006 رتبه ی 40 م از 45 کشور،بوده است.
هم اکنون پرسش این است که وزیر آموزش و پرورش چگونه از 34 سال آزمون های تیمز و پرلز سخن می گوید،مگر از نخستین آزمون تیمز در ایران،تنها بیش از هفده سال نمی گذرد!؟ و پرسش دیگر این که در حالی که در دو سال گذشته،هیچ آزمون تیمز و پرلزی برگزار نشده،چگونه می توان از پیشرفت این شاخص ها سخن گفت!؟
اما نتیجه ی ضعیف آزمون های تیمز را تجربه آموزگاران و آزمون های داخلی کشور هم پشتیبانی می کند. کافی است که در یک نشست هم اندیشی آموزگاران ریاضی شرکت کنید و به سخنانی که آموزگاران بر زبان می آورند،گوش فرا دهید،آن گاه متوجه خواهید شد که وضعیت آموزش درس ریاضی در ایران چگونه است و با آزمون های تیمز هماهنگ می باشد یانه. یکی از پایه هایی که افت ریاضی در آن بسیار نمایان است سال نخست دبیرستان می باشد. به جرآت می توان گفت که میانگین کشوری شمار قبولی ریاضی در هر کلاس 35 نفره ی این پایه،در بهترین حالت ده نفر است. در بسیاری از دبیرستان های 500- 400 نفره ی تهران،با 8- 7 کلاس اول دبیرستان،به زور می توان یک کلاس سی – چهل نفره ی دوم ریاضی تشکیل داد. و شاید هم به همین دلیل باشد که از سال تحصیلی 91-90 ،از بیخ و بن،امکان مردود شدن دانش آموزان را در این پایه برداشتند- همان پاک کردن صورت مسآله به جای حل آن- تا این آمار نگران کننده و افسوس برانگیز،و این افت آموزشی،به گونه ای پوشیده و پنهان شود. یعنی از سال گذشته قرار بر این شد که به جز خرداد و شهریور،چندین بار دیگر از دانش آموزان آزمون گرفته شود تا به گونه ای قبول گردند!
